Doping in 50 weetjes

© ap

Nico Vanhee

1 De eerste dopinggevallen dateren van 800 jaar voor Christus. Atleten aten toen schapentestikels, cocabladeren en cactusextracten om tot betere prestaties te komen.

2 Joop Zoetemelk slaagde erin om als eerste renner twee keer positief te plassen tijdens de Ronde van Frankrijk. Een eerste keer in 1977, een tweede keer twee jaar later.

3 In de negentiende eeuw doopten atleten suikerklontjes in ether of maakten een mengeling van wijn, codeïne en een (kleine) dosis strychine. Ook pure cafeïne was een populair dopingmiddel.

4 Het Wereld Anti Doping Agentschap WADA werd opgericht in 1999. Het is een agentschap dat dopinggebruik moet opsporen en bestraffen en dat wordt erkend door de meeste sportfederaties. Het WADA stelt jaarlijks een lijst op met verboden stoffen en methodes.

5 Politicus Patrick Vankrunkelsven lanceerde in 2007 het voorstel om geneesmiddelen die op de verboden lijst van het WADA staan te voorzien van een doorkruist olympisch logo.

6 Het meest geruchtmakende Oost-Duitse dopingslachtoffer is Andreas Krieger, die als Heidi Krieger zeer succesvol was als kogelstootster. Door het aanhoudende gebruik van anabole steroïden raakt ze zo emotioneel in de war met zichzelf dat ze zich maar helemaal tot man laat ombouwen en voortaan als Andreas door het leven gaat.

7 Eddy Planckaert verklaart eind jaren negentig dat hij in 1991, zijn laatste jaar als prof, epo gebruikte. 'Een prachtmiddel. Ik zou veel meer gewonnen hebben als ik het vroeger had genomen.'

8 In 1966 wordt voor het eerst op doping gecontroleerd in de Tour de France. Dat wekt de nodige ergernis op bij de renners die prompt in staking gaan. Vijf renners blijken positief.

9 Ooit werd de werking van het steroïde dexamethasone getest op runderen. Na 45 dagen woog de ene stier 45 kilo meer dan zijn collega die geen doping had gekregen. Bovendien was het vlees quasi vetvrij en had het dier bijna de helft minder voedsel nodig dan zijn biologisch geteelde soortgenoot.

10 Onder meer amfetamines, heroïne, cocaïne en cannabis zijn enkel verboden in wedstrijdverband. Een renner kan die in de winter dus probleemloos drie maanden op amfetamines trainen zonder positief te zijn.

11 Alcohol is geen verboden product, behalve in de autosport. Wie dronken op het voetbalveld loopt, is dus niet positief.

12 Het is algemeen bekend dat anabole steroïden bij vrouwen mannelijke kenmerken veroorzaken: overmatige lichaamsbeharing en een lage stem. Maar het werkt ook omgekeerd. Bij mannen leidt het tot de ontwikkeling van borsten.

13 Kickboksers zijn in Vlaanderen de ongekroonde koningen van het dopinggebruik. In 2007 waren 12,4 procent van alle controles in die sport positief. De top vijf wordt volgemaakt door boksen, wielrennen, judo en triatlon.

14 Het haargroeimiddel finasteride staat niet langer op de dopinglijst. Het product kon dienen om het gebruik van testosteron te maskeren maar intussen zijn die opzoekingsmethodes zo verfijnd dat het gebruik nutteloos is geworden. Onder meer de voetballer Romario werd ooit betrapt op het gebruik van haargroeimiddel.

15 In de jaren negentig waren er in Vlaanderen bijna tien procent van alle getestte bodybuilders positief. Dat had voor gevolg dat zij sindsdien hun wedstrijden in Brussel en Wallonië organiseren waar veel minder gecontroleerd wordt.

16 In 1928 verbood de International Amateur Athletic Federation - de huidige IAAF - als eerste sportfederatie het gebruik van doping. Het verbod was gebaseerd op goodwill want er waren nog geen testmethodes om iemand te betrappen.

17 De definitie van doping is dat het 'mogelijk prestatiebevorderend', 'mogelijk gezondheidsschadend' en 'tegen de spirit van de sport' moet zijn. Twee van de drie criteria moeten vervuld zijn.

18 Over het nut van cocaïne kan gediscussieerd worden. Onder meer de voetballer Adrian Mutu wond er geen doekjes om toen hij betrapt werd. 'Ik deed het niet om beter te voetballen maar om betere seks te hebben.'

19 Sommige producten die schadelijk zijn voor de prestaties in de ene sport, zijn in de andere sport toch verboden. Kalmeermiddelen zoals beta-blokkers zijn verboden in sporten die een vaste hand vereisen, boogschieten en biljarten bijvoorbeeld.

20 Vlaanderen heeft 25 controle-artsen die dopingcontroles kunnen uitvoeren. Er zijn nu ook veertig zogenaamde chaperons opgeleid die binnenkort worden ingezet. Zij moeten een renner van meteen na de aankomst begeleiden tot het moment dat hij geplast heeft.

21 Het effect van epo kan in een mum van tijd ongedaan gemaakt worden door ervoor te zorgen dat er een beetje waspoeder in je urine terechtkomt. Daarom moet er bij elke plas een controleur aanwezig zijn.

22 Het meest genante dopingexcuus staat op naam van voetballer Marco Borriello. Hij weet de corticoïden die in zijn urine werden aangetroffen aan de vaginale crème die zijn vriendin gebruikte. Kort voor de controle had hij haar oraal bevredigd, vandaar.

23 Het woord doping is afgeleid van een Nederlands woord uit de 17de eeuw: doop, wat zoveel betekende als 'dikke saus'. Het ging om een 'opwekkende' saus die kolonisten in Amerika van de plaatselijke indianen hadden gekregen. Engelse kolonisten namen het woord over en vanaf het einde van de 19de eeuw werd het gebruik voor semi-vloeibare opium. Het woord doping verschijnt voor het eerst in het woordenboek in 1899 en duidde toen op een mengsel van opium en narcotica dat aan renpaarden werd toegediend.

24 Mannen moeten tijdens een dopingplasje de broek laten zakken tot onder de knieën, de trui opstropen tot boven de borst en ook de mouwen opstropen. Dat moet gesjoemel met, bijvoorbeeld, kunstpenissen-gevuld-met-urine uitsluiten.

25 Terwijl er nog maar net een test is voor epo van de derde generatie (cera), bestaat er al epo van de vierde generatie. Er wordt ook al gewerkt aan epo die niet moet worden ingespoten maar gewoon via een pilletje kan worden ingenomen.

26 De Benelux heeft maar één door het WADA erkend dopinglaboratorium: dat van professor Delbeke in Merelbeke.

27 In 1955, twaalf jaar vòòr Simpson, valt de Fransman Jean Mallejac bewusteloos van zijn fiets op de flanken van de Ventoux. De arts stelt vast dat hij gedopeerd is. Hij vecht urenlang voor zijn leven in een ziekenhuis maar haalt het.

28 Sporters in Vlaanderen kunnen ten allen tijd www.dopinglijn.be consulteren om te weten of een geneesmiddel strafbaar is of niet.

29 Controles gebeuren op gemengde manifestaties altijd met twee personen van verschillende geslachten. Tijdens het plassen moet er immers een persoon van hetzelfde geslacht toezicht houden.

30 Het vergif strychnine was begin jaren 1900 een populair dopingmiddel. In hoge dosering is het dodelijk, in kleine hoeveelheden prikkelt strychnine het centrale zenuwstelsel.

31 De Nazi's experimenteerden tijdens de Tweede Wereldoorlog op gevangen in Schasenhausen met een dopingpil die de Duitse soldaten onoverwinnelijk moest maken. Ze bevatte een mix van cocaïne, amfetamine en morfine. De oorlog was echter al voorbij voor de pil in productie kwam.

32 Wellicht bestaan er op goed verborgen plaatsen undergroundlabs die onopspoorbare dopingproducten ontwikkelen. Het meest bekende voorbeeld is Balco in de Verenigde Staten, dat in 2003 werd opgerold en grote namen als Marion Jones bevoorraadde.

33 In 1923 zeggen de Franse wielerbroers Henri en Francis Pelissier dat ze de Tour de France op doping reden. Dat deden ze, zeggen ze, onder dwang van Tour-organisator Henri Desgrange.

34 Een dopingtest uitgevoerd in een door het WADA erkend laboratorium kost minimum 500 euro per staal dat onderzocht moet worden.

35 In het powerliften bestaat de World Drug Free Powerlifting Federation (WDFPF). Wat enigszins te denken heeft over de officiële organisaties als de International Powerlifting Federation (IPF) of de World Powerlifting Federation (WPF).

36 Vanaf 1 januari 2009 moeten topsporters voor elke dag van het jaar telkens voor één uur naar keuze hun exacte where-abouts opgeven. Wie drie keer op achttien maanden tijdens dat uur niet is waar hij moet zijn, riskeert een schorsing.

37 Bij een dopingcontrole wordt de urine van een sporter altijd verdeeld over een A- en een B-staal. Als het A-staal positief blijkt, kan de sportman een tegenexpertise aanvragen. Daarbij onderzoekt men het B-staal naar de stof die in het A-staal gevonden was. Als ook het B-staal positief is, volgt er een schorsing. Voor de aardigheid: flesje A moet 50 ml urine bevatten, flesje B 25 ml.

38 In de fameuze Operación Puerto, rond dopingdokter Fuentes, zouden meer dan 200 sporters betrokken zijn. Alleen de namen van de 35 wielrenners werden vrijgegeven.

39 In Vlaanderen worden jaarlijks drieduizend controles uitgevoerd. Doorgaans zijn 150 daarvan - zo'n 5 procent - positief.

40 De allereerste dopingdode zou wel eens de Britse renner Arthur Linton kunnen zijn in 1896. Hij won de monsterwedstrijd Bordeaux-Parijs nadat hij topfavoriet Gaston Rivière 'als in een roes' voorbijsnelde. Na de finish viel hij van zijn fiets en werd overgebracht naar zijn woonplaats Aberdare in Wales waar hij enkele weken later stierf.

41 Het meest gebruikte dopingproduct in Vlaanderen zijn de beta-2-agonisten (28 %) , dat zijn de middelen tegen astma zoals salbutamol. Daarna volgen anabolica (23 %) en... cannabis (16 %).

42

In 1954 krijgt de Duitse nationale ploeg die in Zwitserland de wereldtitel haalde, een collectieve aanval van geelzucht. De arts van het team meent dat het komt door een overmatig gebruik van vitamine A.

43 Voor ADHD bestaan twee geneesmiddelen, een dat als doping beschouwd wordt (Rilatin) en een dat niet als doping beschouwd wordt (Strattera). Pas als Strattera niet werkt, krijgen sporters een voorschrift voor Rilatine.

44 De Oost-Duitse discuswerpster Brigitte Michel ontdekte per toeval dat ze anabolen kreeg in plaats van vitamines - haar grootvader bleek exact dezelfde pillen te krijgen. Toen ze weigerde de pillen nog verder te nemen, werd ze uit de ploeg gegooid en moest ze de vloeren van de sporthal gaan dweilen.

45 Voedingssupplementen bevatten vaak een kleine hoeveelheid van een verboden middel hoewel dat niet op de bijsluiter vermeld staat.

46 In 1987 zegt sterspeler Juanito van Real Madrid dat dopinggebruik in het Spaanse voetbal schering en inslag is.

47 Vanaf 1 januari 2009 is de vaste sanctie van het WADA voor dopinggebruik twee jaar schorsing, naar boven of naar beneden aan te passen door bezwarende of verzachtende omstandigheden. Voor een tweede positieve controle geldt een levenslange schorsing. Dat geldt niet voor 'lichtere' dopingvormen zoals cannabis of efedrine.

48 In 1969 wint Gerben Karstens de Ronde van Lombardije. Na afloop levert hij een positieve plas in en verliest zijn zege. Het gerucht is dat hij de urine van de chauffeur van de ploegbus, Jan Leys, zou hebben ingebracht. En die zou enkele pilletjes genomen hebben om zijn bus veilig over de bergen te brengen.

49 Een lagedrukkamer - Sven Nys slaapt in zo eentje - wordt niet beschouwd als doping, hoewel er meer en meer stemmen opgaan om het op de WADA-lijst op te nemen. Slapen in een lagedrukkamer (kostprijs: 22.500 euro) heeft hetzelfde effect als trainen op grote hoogte (en als epo): het stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen.

50 In typisch Amerikaanse sporten hanteert men andere normen qua dopinggebruik. De laatste speler die betrapt werd kreeg een schorsing voor tien wedstrijden, in NBA-termen betekent dat een week of drie, vier.

Aangeboden door onze partners

HOOFDPUNTEN

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer

Meest Gelezen