Ivanov is niet de eerste de beste. De uitgeweken Bulgaar is de nationale coach van de Belgische kajakploeg en leidde het duo Bob Maesen-Wouter D'Haene naar een finaleplaats op de voorbij Olympische Spelen. Als ex-Oostblokatleet weet Ivanov waarover hij spreekt als het over doping gaat.

Een wintermiddag in Hazewinkel. De bleke minizon schijnt over de uitgestrekte plas. In het clubhuis houden de olympische kajakkers Bob Maesen, Wouter D'Haene en Petra Santy schafttijd. Een ochtendtraining is al verteerd en bondscoach Krassimir Ivanov - zeg maar

Krassi

- serveert straks een middagsessie als dessert. Voor het nationale team van amper drie profatleten. Die grootte van de ploeg is meteen een stokpaardje van Ivanov, wanneer hij uitvaart over het gebrek aan overheidssteun voor beloften en over de ,foute' visie en aanpak van de sportadministratie Bloso en het BOIC. ,,In België krijgt een kajakker pas krediet als hij op eigen houtje een finaleplaats op een WK bereikt.''

Niet zo in de Oostbloklanden twintig jaar geleden, waar tientallen kajakkers tegelijk op topniveau presteerden. Voor atleten sloofde de overheid zich uit. ,,In de Oostbloklanden was sport het gezicht van de natie, hét strijdwapen om de superioriteit tegenover het kapitalisme te bewijzen. Zij hoopten de rest van de wereld ervan te overtuigen hoe goed hun communistische levenswijze was. Via de topsport trachtte het regime haar internationale machtspositie te funderen."

Nu ja, zo vrolijk bleek het leven er niet te zijn: begin de jaren negentig vluchtte Ivanov Bulgarije uit om politieke redenen. Een kwestie waar de genaturaliseerde Belg verder geen woord over kwijt wil.

Wat voor een atleet was u?

,,Een subtopper, als meerzitter gespecialiseerd op de 1.000 meter. Van '82 tot '87 was ik lid van het nationale team. Op mijn palmares staan enkele ereplaatsen op internationale regatta's als de Balkanspelen.''

Moesten topsporters onder het communistische bewind echt vechten om te overleven?

,,De selectiecriteria voor het nationale team waren veel zwaarder dan hier. Niemand was zeker van zijn plaats voor het volgende seizoen. We moesten ons altijd weer bewijzen, konden nooit op onze lauweren rusten. Onze overlevingsinstincten waren ijzersterk. Je kan het communisme veel verwijten, maar niet dat het geen hart had voor sport. Een ambitieus talent kreeg in de Oostbloklanden alle kansen. Zowel voor recreanten als topatleten stonden er goed georganiseerde topsportscholen en clubs klaar met goed opgeleide trainers. Sporten gebeurde massaal en op kosten van de staat. Geen wonder dat zich uit die massasport veel toppers omhoog werkten. Olie kwam snel bovendrijven. Tientallen anderen konden zo mijn plaats innemen. Ik moest knokken om de concurrentie voor te blijven.''

Praat men over topsport in het Oostblok, dan gaat het over georganiseerde doping.

,,Dat vind ik te kortzichtig. Sport in het Oostblok wordt direct met doping geassocieerd, maar denkt u dat het Westen geen boter op het hoofd had? Overal en in even grote mate werd doping genomen. Bij ons was het alleen beter zichtbaar, net omdat we door harde training en selectie al zo'n lange weg hadden afgelegd.''

Jullie kregen toch medische begeleiding?

,,Als profatleet passeerden we enkele dagen per week bij de dokter. Vier jaar lang, tussen '82 en '87 als lid van de nationale selectie, volgden we een

vitaminekuur

. Althans, zo werd ons wijsgemaakt. Vooral tijdens de opbouw en in wedstrijdperiodes, wanneer we zo snel mogelijk dienden te recupereren. De dokter gaf ons een handvol pillen en ging na of we die wel inslikten. Niemand die ons zei: dit is doping. Wij zaten daar met onze vermoedens.''

En dat waren vermoedens over anabole steroïden, chemische varianten van testosteron? Die middelen vergroten de spierkracht, versnellen de recuperatie maar zijn bijzonder giftig.

,,Geen flauw idee. We namen in elk geval vitaminen, mineralen en aminozuren. Dat is zeker. Maar als ik nooit werd voorgelicht, kan ik van de rest toch niets weten?''

Welk effect hadden die pillen?

,,We voelden onze spieren zò groeien en we konden een abnormaal groot trainingsvolume aan. Mijn atleten verdragen absoluut niet wat ik allemaal heb verzet. Dat was soms meer dan acht uur per dag, waanzinnig veel voor een kajakker die zuiver is. Als ik mijn logboeken van vroeger doorblader, schrik ik van de inhoud. Intussen heb ik al lang een andere mening: je hoeft niet zo nodig de hele dag te trainen, om goed te worden. Ondanks het vermeende dopingverbruik vroeger worden er trouwens al lang veel scherpere wedstrijdtijden gevaren. Het materiaal is beter, de peddels pakken meer water, de boten zijn smaller en aërodynamisch."

Hoe komt het dat jullie nooit zijn betrapt?

,,Ah, misschien omdat we toch geen doping namen? We werden zes of zeven keer per jaar gecontroleerd. Tijdens trainingsperiodes stonden er controleurs uit binnen- en buitenland onaangekondigd voor onze neus.''

Waren er atleten die de tabletten weigerden?

,,Wie weigerde, moest opstappen. Enkele atleten werden naar huis gestuurd. Ik had het soms ook moeilijk om die troep door te slikken. Zo'n hoop witte, blauwe, ronde en vierkante pillen in mijn hand bijeen was geen appetijtelijk zicht. Meer dan eens liet ik ze onder mijn tong zitten, om ze achteraf ongezien uit te spuwen. Toen men ons op de duur ook voor experimenten ging gebruiken, haakte ik af. Ik stopte met topsport.''

Van doping is bekend dat sommige ongewenste effecten zich vaak pas jaren later manifesteren.

,,Dat vind ik geen leuke vraag, want ik spreek alleen over mijn vermoedens en niet over bewezen doping. Maar misschien ben ik wat zotter dan gewone mensen? Ik weet het niet. Het houdt me wel bezig en ik liet me al enkele keren onderzoeken, maar voorlopig is er niets loos. Ik denk niet dat ik een slechte mens ben. Ik heb drie gezonde kinderen, die sterk zijn in sport. Mijn zoon van twaalf speelt voetbal en won al enkele atletiekprijzen. Misschien verschijnen die neveneffecten over twintig jaar? Misschien sterf ik jong? Ik voel me in elk geval goed en probeer fit te blijven. Op hoogtestage ga ik met mijn atleten wel eens skiën. Ik basketbal soms, trap graag een balletje, doe nu en dan krachttraining.''

Waarom spelen zo weinig dopinggebruikers open kaart?

,,Sommigen ontkennen hun verleden, omdat ze schrik hebben te worden gebrandmerkt. Als een dopinggebruiker, een bedrieger die zijn resultaten alleen met doping bereikt. Anderen weten niet eens dat ze doping hebben geslikt. Ik weet ook niet of ik mijn medailles al dan niet met illegale middelen won. Nooit kreeg ik informatie over wat ik innam. Dus ben ik onschuldig. Dat lijkt mij evident. Waarvoor zou ik me schamen? De verantwoordelijkheid lag bij de trainers, de dokter, de wetenschappelijk onderzoekers.''

Op wie bent u kwaad?

,,Ik viseer niemand. Onze sportarts is al tien jaar dood. Ik had veel vertrouwen in hem en in de coaches, hoewel ze daar duidelijk misbruik van maakten. Die dokter stond wel onder druk van de trainers. Die werden op hun beurt gecommandeerd door de overheid. Het communistische topsportsysteem lanceerde mijn sportcarrière en het maakte veel topatleten groot. Maar een mensenoog heeft helaas nooit genoeg. De regering wou almaar betere prestaties en die kwamen er sneller mét doping.''

Wat denkt u, met al uw ervaring, van de huidige dopingepidemie?

,,Doping zet de gezondheid op het spel, men riskeert er levenslange schorsingen door. Onverantwoord. Als coach ontmoedig ik mijn atleten om te slikken. Ze nemen wel een berg vitaminen en medicatie om snel te recupereren, wat geheel legaal is. In eer en geweten zweer ik: wij werken zuiver en zijn zeer voorzichtig. Als een van de kajakkers een doktersvoorschrift tegen een kwaaltje krijgt, controleren wij goed of er geen bestanddeel op de verboden lijst staat. Maar ik zeg mijn atleten vaak: doping zou moeten vrijgegeven worden. Dan weet iedereen van de ander wat die doet en hoeven we elkaar niet voortdurend te verdenken. Dan is iedereen ook verantwoordelijk voor de schadelijke effecten. In een krantenartikel las ik dat het de Amerikaanse spurter Tim Montgomery niet uitmaakte, mocht hij te vroeg sterven. Als hij maar goud won.''

Dat is een vrij aparte visie. En de fair play dan?

,,Laat doping helemaal vrij. Dan zal bijna iedereen slikken, maar dan verkleint ook de kans dat een dopinggebruiker de wedstrijd wint. Die atleet zal denken:

Tegen al die andere gedopeerden win ik toch niet. Waarom zou ik mijn gezondheid op het spel zetten? Buiten met dat spul.

Op die manier zal almaar minder doping worden gebruikt, ook al is het legaal. Nu is het net andersom. Door de zware sancties denken er velen: de rest durft geen verboden middelen te nemen, ik waag het er wel op. Dat vergroot mijn kansen op winst.''